INLAND EMPIRE

Ik heb de nieuwe film van David Lynch, INLAND EMPIRE, gezien. Wauw. Ik wil iets zeggen, maar ik weet niet goed wat. Evengoed volgt hier toch een poging. Thema´s: De achterkant van de glamour van Hollywood. De werkelijkheid in films en tv en de echte werkelijkheid en hoe deze elkaar aanraken, beinvloeden en zelfs in elkaar overlopen. Dromen, relaties, overspel, jaloezie en angst. Gebeurtenissen: een film, twee moorden, een vloek. David Lynch maakt films door een verhaal te vertellen met behulp van scenes, sferen, melodieën en ritmes die achter elkaar gezien niet zozeer het verhaal ontsluiten wat er onder ligt, maar wel de psyche, gevoelens en ideeën die daaraan ten grondslag liggen overbrengen. Aan het einde voelt de kijker zich gelouterd door hetgeen hij heeft meegemaakt zonder dat hij het gevoel of idee heeft een afgesloten of zelfs concreet verhaal te hebben aanschouwd. Ik kan het wellicht vergelijken met het horen en waarderen van een muziekstuk (ik moet zelf erg denken aan een Mahler-symfonie met ingredienten die varieëren van volkswijsjes tot treurmarsen en koorzang) waarin alle melodieën, harmonieën en ritmes een verhaal vertellen zonder dat je ze ziet als een letterlijke illustratie of weergave van concrete gebeurtenissen. Iets soortgelijks is er met INLAND EMPIRE aan de hand: alle scenes staan in context (zoals in een symfonie) en geven me het gevoel een hele goede film te hebben gezien zonder dat ik een concrete verhaallijn kan oplepelen waarvan ik zeker weet dat hij ligt in werkelijke gebeurtenissen en niet enkel in gedachten en dromen van personages bestaan. Wat je ziet zijn scenes, die door het gebruik van een digitale camera, soms de indruk van een homevideo wekken (onscherp, overbelicht) en die beurtelings ontroeren, grappig, grof of ronduit eng zijn. Door de claustrofobische manier van filmen lijkt het of je bij tijd en wijle in een nare droom zit (of in een hele goede horrorfilm). De horror in dit verhaal is echter wel van een andere orde dan de slasher-movies met schrikeffecten die je meteen weer vergeten bent zodra je buiten staat. Dit is hele naargeestige, depressieve horror (met akelige schrikeffecten wees maar niet bang) die verontrust op een veel dieper niveau. Gelukkig is David Lynch zo aardig de film af te sluiten met een fantastisch leuke aftiteling die doet denken aan de aftiteling van Zaitoichi van Kitano Takeshi. De cast (ook uit eerdere Lynch-films!) komt hier even langs om te dansen en te zingen op “Sinner man” van Nina Simone. Het voorkomt in ieder geval dat ik in mijn nachtrust bezoek krijg van vrouwen met een macabere grijns op het gezicht en zelfs met een goed gevoel de bioscoop verlaat.

Qua vorm haakt David Lynch hier aan bij Lost Highway, Mullholland Drive maar ook Twin Peaks. Donkere gangen met blauw licht, rode gordijnen in een donkere kamer, extreme close-ups, acteurs die gedurende de film van identiteit veranderen, scenes die terugkomen gezien vanuit een andere invalshoek. Mijn eerste indruk ligt dicht bij wat ik in Mullholland Drive ook heb gezien. Een vrouw ziet haar droom om een ster te worden uitdraaien op een nachtmerrie, waarbij INLAND EMPIRE wel veel meer ingrediënten, lagen en wellicht verhaallijnen bevat. Anders dan bij Mullholland Drive en Lost Highway heb ik hier niet meteen het gevoel dat ik iedere scene in de film moet kunnen duiden en dat er zoiets als een oplossing is.Ik moet hem nog maar een keer gaan zien.