Birdman (and the Oscar goes to …)

Birdman van Iñárritu. De beste film die ik in tijden gezien heb en dat is, sinds ik in het bezit van een Cinevillepas 2 tot 3 films per week zie, niet zomaar een constatering.

Niet dat dit een verheugende kijkervaring is omdat dit een film is over een uitgerangeerde acteur (Michael Keaton) die een comeback maakt in een film over een uitgerangeerde acteur (Riggan Thomson) die een comeback maakt. Ook niet omdat bekende acteurs in deze film hun, niet altijd fraaie, andere kant laten zien. En al helemaal niet omdat deze film het van zijn onvoorziene plotwendingen moet hebben. Ook niet omdat hypes soms ook wel terecht zijn.

Maar wel omdat de film op onnavolgbaar cinematografische wijze een verhaal vertelt waarin echt geacteerd wordt (joepie!). In één lange cameratake (in werkelijkheid een aantal lange takes die min of meer onzichtbaar, a la Hitchcock’s “Rope”, aan elkaar zijn gemonteerd) waardoor een doorgecomponeerd kunstwerk ontstaat. Een lus waarin je meegeslingerd wordt. Een trein waarin je plaats neemt. Zonder overbodige slow motions en flasbacks die ogen en geest zo onbarmhartig kunnen teisteren. Ook omdat de soundtrack (van een drummer die zelf een paar keer in beeld komt) zo geweldig organisch in het verhaal past zonder een gimmick te worden. Ook omdat de daarnaast gebruikte muziek (waaronder het laatste deel uit Mahlers Negende symfonie en heel toepasselijk diens “Ich bin der Welt abhanden gekommen”) goed en niet te overdadig gebruikt wordt. Het werkt ook omdat hij de achterkant toont van wat veel films tegenwoordig zijn. Een optocht opgeblazen trucjes. Zie na Birdman de trailer van Michiel de Ruyter en je weet wat hier bedoeld wordt. Kanonnen die in slow motion worden afgeschoten onder begeleiding van vioolmuziek in een zeeslag waarbij de oorlogsvloten van dienst in step-and-repeat de computer uit komen varen. Tegen de tijd dat Birdman aan zijn special effects toe is doen ze je, voor even, geloven dat de vogelman meer is dan alleen een illusie van de hoofdpersoon. Een gematerialiseerde droom van een Hollywood-ster. Een effect dat in meer dan een opzicht speciaal mag worden genoemd. Deze film heeft me weer even herinnerd aan wat een film kan zijn. Een spel met vorm en inhoud waarvan het aanschouwen ervan een ervaring is die rijker maakt. Er wordt tegenwoordig te vaak met minder genoegen genomen.